Nie pytajmy dzieci tylko o wyniki

Wiele antyprzykładów widziałem jak trener sportu, wakeboardu - rodziców nastawionych tylko na wynik, niszczących naturalny zapał swoich pociech.

Dzieci świetnie wyczuwają rozbieżność między tym co rodzice mówią, a tym co robią. Niektórzy rodzice mówią: „Bądź grzeczny w szkole i miły dla innych dzieci”. Ale kiedy tak naprawdę się ożywiają? Kiedy dziecko przychodzi po sprawdzianie, wtedy pytają: „No i jaką ocenę dostałeś? A inni co dostali?” albo „No i jak, wygraliście ten mecz?”.  Potem, na spotkaniu z innymi rodzicami, chwalą się innym rodzicom wynikami swoich dzieci.

Niektórzy rodzice boją się pielęgnować uprzejmość i bycie pomocnym u swoich dzieci, ponieważ wydaje im się, że ich pociechy nie poradzą sobie w nastawianym na rywalizację świecie. Badania pokazują jednak co innego:

  • chłopcy, którzy są oceniani jako pomocni w przedszkolu przez swoje panie przedszkolanki, zarabiają więcej 30 lat później.
  • młodzież z najlepszymi ocenami w szkole, to nie młodzież, która miała najlepsze oceny 5 lat wcześniej. Są to osoby, które 5 lat wcześniej były ocenione jako najbardziej pomocne przez swoich rówieśników.

Dlaczego tak się dzieje? Po części dlatego, że troska o innych pomaga tworzyć wartościowe znajomości (przydatne w szkole czy pracy) i zapobiega depresji. Oprócz tego, neuronauka podpowiada, że dawanie i pomaganie innym aktywuje ośrodek nagrody.

Dlatego może warto zapytać dziecko wieczorem: „Co zrobiłeś dzisiaj, żeby pomóc innym dzieciom?” albo „A co dzisiaj zrobiłeś, żeby przysłużyć się całej klasie?” Jeżeli będziemy często zadawać to pytanie, dziecko nauczy się, że to dla nas ważne. Zacznie z czasem myśleć i działać w tym kierunku. Warto też pokazać dziecku na przykładzie, jak nie pochlebia się tego, że na przykład kolega z klasy był gnębiony, a on nic nie zrobił w tym momencie, tylko śmiał się z innymi dziećmi.

Pamiętajmy jednak o jednym: eksperymenty pokazują, że dzieci są dwa razy bardziej skłonne dzielić się, kiedy damy im wybór. A więc zamiast kazać im podzielić się czymś z kolegą, dajmy im wybór. I pochwalmy jeżeli się podzielą. To zwiększy szansę, że będą się dzielić w przyszłości.

Ja staram się wyraźnie doceniać kiedy moja dwuletnia córeczka przyniesie babci kapcie albo pomaga mi w sprzątaniu kuchni. Na to staram się zwrócić uwagę i wtedy bić brawo!

Przez 10 lat byłem trenerem sportu – wakeboardu (wychowałem dwóch Mistrzów Polski). Wielokrotnie widziałem jak rodzice przenoszą niespełnione ambicje (najczęściej zawodowe lub sportowe) na swoje dzieci. Jak bardzo zawiedzeni i zdołowani są kiedy ich dziecko zajmowało 4 miejsce na zawodach. Kiedyś mama pewnej klubowiczki popłakała się kiedy jej 10-letnia  córka zajęła 3 miejsce na Mistrzostwach Polski! Jaki sygnał dała w tym momencie córce? Ten niewypowiedziany komunikat brzmiał: „Jeżeli jesteś trzecia, to właśnie wydarzył się dramat”.

Prawda, jest taka, że dziecko nie potrzebuje „podkręcania śruby” na zawodach sportowych – potrzebuje wsparcia. Moja mama pocieszała mnie kiedy byłem kiedyś 6 na 10 zawodników na Mistrzostwach Wielkopolski w Narciarstwie Alpejskim.

Wielokrotnie starałem się tłumaczyć rodzicom, że w sporcie chodzi o to, żeby uczyć się dyscypliny, „wkręcać się w sport”  i jeżeli ich dzieciom uda się kontynuować życie razem ze sportem, to na pewno odniosą z tego korzyści – będą mniej narażeni na używki i będą budować poczucie własnej wartości oparte na dążeniu do ciągłego samodoskonalenia. Czy wynik jest ważny? Oczywiście, że jest. Pamiętajmy jednak, że najlepsi sportowcy to ci, którzy czerpią z trenowania przyjemność i to dalej motywuje ich do wytężonej pracy. Nie zabierajmy dzieciom tej motywacji.

Tekst jest inspirowany artykułem Adama Granta „Stop raising successfull kids”:
https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2019/12/stop-trying-to-raise-successful-kids/600751/

 


powrót

Realizowaliśmy projekty dla*:

  • solar
  • bystry
  • lech
  • grzeskowiak
  • wszib
  • geox
  • ekofabryka
  • gopro
  • whisky
  • cropp
  • jk
  • monster
  • rose
  • afpro
  • geers

*Projekty dla niektórych z w/w firm były realizowane we współpracy z firmami Hoffmann Consulting oraz Hoffmann Doradztwo Szkolenia